ایمنی در راه‌آهن

یکی از راه‌های پیشگیری از حوادث، تحلیل علل وقوع و آموزش ذینفعان می‌باشد.

قسمت هشتم، ادامه خاطرات عید ...

• نوشته شده در ۲۹ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۲   |   
• نظر بدهید

ادامه قسمت هفتم خاطرات عید...

• نوشته شده در ۲۹ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۱   |   
• نظر بدهید

ادامه قسمت ششم خاطرات عید....

• نوشته شده در ۲۸ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۴   |   
• نظر بدهید

ادامه قسمت پنجم خاطرات عید...

• نوشته شده در ۲۴ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۲   |   
• نظر بدهید

قسمت چهارم ادامه خاطرات عید 1389 و ....

• نوشته شده در ۲۳ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۸   |   
• نظر بدهید

قسمت سوم خاطرات عید...

در قسمت گذشته، در  مورد روابط غیر رسمی تو سازمان می‌گفتم: که؛ اون شب؛ تو اون استخر، واقعاً من روابط غیر رسمی را نه تنها احساس، بلکه مشاهده هم کردم  و اونجا بود که ناخودآگاه گفتم: گاد بلث هیز فادر. بلافاصله، یکی از پرسنلم (راستی چه حالی داره وقتی حیطه‌ی کاری وسیع می‌شه و آدم تو سازمانش زیرمجموعه دار می‌شه، اگه شانس ‌آورده بودمو و تو محل کارم، یعنی مرکز آموزش راه‌آهن ایران، حتی یه آدم ولو بیکاره، زیرمجموعه‌ام می‌شد. منم الآن حق سرپرستی و مدیریت می‌گرفتم. ولی چون: قوانین موجود، اداره کردن کلاسو که 11 ساله، مدرسم و گاهی اوقات، کلاس‌های درسه تا 100 نفرو، بعنوانه کلاس حین خدمت اداره کرده‌ام. سرپرستی نمی‌دونن، جلو این آیتم حقوقم، یه صفر کله گنده گذاشتن و برخلاف صفرهایی که گاهی اوقات؛ من به فراگیران کلاسها می‌دم  و اوناهم ککشون نمی‌گزه و می‌گن کی‌به‌کیه؟ بده تا جونت درآد! من هر وقت این صفر رو می‌بینم، تنم می‌لرزه و آه می‌کشم و به قول قدیمیا نفرین شون می‌کنم و می‌گم خدا به زمین گرم بزنتشون.)

پرسید: هوم سر، گفتم: مستر داکتر التون مایوز فادر.( گویا بازم نزدیکی فرهنگیمون به هم ثابت شد. شایدم برا اینه که، باهم احساسه برادری می‌کنیم! روراست باشید و ببینید که:  قبلاً با هم اعتراف کرده بودیم؛ اگه بخواهیم به کسی دشنام بدیم به جد و آبادش می‌دیم نه خودش. الآن هم ناخودآگاه دیدیم: در توافقی نانوشته، خیرات آدما را، نثار پدرانشان می‌کنیم نه خود آنها، این فرهنگ عجب وجه تشابهی دارهها، نه؟)   

گفت: ساری آی دونت آندرستند. هوم؟

 لذا مجبور شدم تا دکتر رو براش معرفی کنم و شما هم اگه حالشو داشتید، مطالبه داخله پرانتز را بخونید و اون پایین یه پنجره بنام نظرات هست که اگه در مورد روش مدیریته مدیر بلاواسطه خود، مطالبی را بنویسید. نه تنها خوبه، بلکه شاید تونستیم با همفکری پیش آمده، یه مکتب مدیریت مناسب حال راه‌آهن رو از خودمون در کنیم!!!

(اولین روش مکتوب در علم مدیریت را مکتب مدیریت علمی یا کلاسیک نامیده‌اند. چرا کلاسیک؟ چون تو علوم اجتماعی همیشه اولین را که قدیمی هم هست، کلاسیک می‌گویند. چرا علمی؟ چون یه مهندس بنام فردریک ونیسلو تیلور، بانی اون بوده و مثل بقیه‌ی مهندسا که فکر می‌کنن فقط خودشون می‌تونن با قوانین علمی، آپولو هوا کنن. میاد تو معدنی که، رئیسش بوده، برای آدما هم، قوانین علمی وضع می‌کنه و می‌گه این آدمای ناجنس؛ منظور کارگرا هستندا. سرتو بجونبونی دو دره می‌کنن و از زیر کار در می‌رن، پس باید مثل فیل که با چکش تو سرش می‌زنند، مواظب یا بقوله عزیزی مبازب باشی، تا کار کنن و مزد الکی نگیرن، پس میاد، کاررا به اجزاء کوچکی که نیاز به تخصص نداشته باشه تقسیم می‌کنه و وظیفه‌ی هر فرد رو بهش یاد می‌ده و می‌گه اگه تا آخر وقت، این کار را انجام دادی، مزدتو می‌گیری و فردا هم کار خواهی داشت، اگه کم بیاری و نتونی کاره سهم خودتو تموم کنی وای به‌حالت! باهات کاری می‌کنم که مرغای آسمون به حالت گریه کنن و ... و البته سر کیسه را هم شل می‌ده و میگه: اگه بیش از انتظارات من، کار کردی بهت پاداش می‌دم و بقول معروف برو حالشو ببر!

ولی سقف مورد انتظار رو، مثله برنامه‌ی حمل بار راه‌آهن خودمون تعیین می‌کنه که، اگه یارو هرچی هم بپره، نوک انگشتش هم بهش نرسه. خوب، برای وضع استاندارد میزان انجام کار توسط هر نفر، که بیچاره‌ها باید با بیل و کلنگ زمین رو می‌کندند و محتویات معدن را استخراج می‌کردند. مثل بعضی مهندسا که، کمی خورده شیشه دارن، یه آدمه گردن کلفت رو استخدام می‌کنه و می‌گه: هرچه این عزیز دل بابا، تونست کار کنه، بقیه هم باید همان قدر کار کنن، قبلش هم، یه هفته به یه جایی می‌فرستدش که خوب بخوره و قوی شه، گویا اردوی تمرینات تیم ملی هم از این فکر ساخته شده است! اون قلچماقه هم، برا خودشیرینی، آنروز اونقدر کار می‌کنه که، یه هفته بعد جونش در میره و از اون روز؛ رکورد انجام کار و خیرات برای نیاکانش رو  یکجا می‌گذاره و می‌گذره! که این رسم روزگار در همه جا و زمان است و خودشیرین‌کن‌ها سرنوشتشون همینه!

خوب مهندس هم، با سوء استفاده از نیروی کار، قوانین زیر رو وضع می‌کنه و می‌گه، برا انجام هر کار باید:

1.     مناسب‌ترین آدم رو گزینش کنی(همان خرزوره خودمون، چه تو کارای یدی چه مخی)،

2.     توی کاره کوچکی که بهش دادی آموزش ببینه و هر قطعه کار، آنقدر کوچک باشه که کسی نتونه گربه برقصونه،

3.  همه بایست سهم خودشونو در مدت تعیین شده انجام بدند در غیر اینصورت مزد بی مزد و اگه اضافه کار کردن هم، پاداش داده خواهد شد،

4.     استاندارد انجام کارها در کمیته‌ای متشکل از مدیر و خود ایشان، وضع و امر به ابلاغ گردد،

5.  واحد نظارت دقیقی مهیا شود که: عاملین عدم تطابق‌ها بلافاصله شناسایی و در اختیار اداره کل امور کارکنان و منابع انسانی قرار گیرند،

6.     با آدما باید مثل ماشین رفتار کرد و بهشون رو نداد ( ده، پرروها)،

7.     ....

خوب؛ قوانین فوق، سال‌های سال حتی پس از مرگه مهندس هم دوام آوردند و کارها انجام شد و در این اثناء بود که دست و پاهای نازنین کارگرانی که برای بیشتر کار کردن و به تبع آن بیشتر مزد گرفتن برای  تأمین معاش خانواده، قطع می‌شد و کسی هم به کسی نبود.

می‌بینید: اگه ما هم غفلت کنیم و خشته کجی بگذاریم تا کجاها دیوار کج بالا می‌ره، البته مهندسا می‌گن دیواره کج، بالاخره یه روزی می‌ریزه، خوب؛ تیلور که شانس آورد و زودتر مرد و زیر آوار خود ساخته نرفت. ولی معلوم نیست ماها هم از این شانسها بیاریم ها. پس بیاید و اگه مسئولیتی داریم تا دیر نشده کاری کنیم!

کارگرهای دربوداغون بدتر از من: مردنی، دیسکی با انگشتهای قطع شده، همه جا دیده می‌شدن و چون دیگه، کم کم داشت ترسشون از مرده‌ی تیلور می‌ریخت. گاهی اوقات اون اول‌ها؛ رو شونو زیاد می‌کردن و می‌گفتند: شما را به روح زنده یاد تیلور، تعداده نگهبانها را زیاد کنید تا ما، صبح‌ها اینقدر تو صف واینستیم. بخدا پا درد می‌گیریم و نمی‌تونیم اونجور که باید کار کنیم ها. بعداً: کم کم، گروه‌هایی رو تشکیل ‌دادن و یواش یواش زمزمه‌ی خواسته‌های شغلی و امنیت شغلی و مشارکت در نتیجه‌ی کار و از این حرفهای جلف شکل گرفت.

ولی چون باورهای راهنما و روزمره از هم فاصله گرفته بودند و مالکین، حتی سال‌ها بود، حاشیه‌ی شهرهای آلوده که کارخانه‌ها شون توش بودن هم، پیداشون نشده بود. و تو ویلاهای شمال، کنار دریا داشتند حال می‌کردند و سهم مالکانه‌ی خود را همان جا گرفته و معمولاً یه جا تو سوراخه وافور می‌کردن و از طرفه دیگه، کارگرا هم برای فرار از درد ناشی از کار زیاد به سوخته‌های بزرگا، روی آورده بودند و خلاصه کارفرما و کارگر همگی شب و روز تو آتیشه بی‌خبری می‌سوختند. تولید کارخانه‌ها کم و نهایتاً زیان ده شده  و همه تو این چرخه‌ی مکافات، دچار فلاکت شده بودند.

درهمین احوال، کارخانه‌ی وسترن الکتریک که تو منطقه‌ای بنام هاثرن، کار مونتاژ کیت‌های الکترونیکی را انجام می‌داد. دچار ضرر و زیان شد و چون هنوز مالکان آن، دچار زوال عقل کامل ناشی از بقوله امروزی‌ها سوء مصرف مواد نشده بودند. مثل شماها که منو بعنوانه حلاله مشکلات ایمنی جذب کرده‌اید. اونا هم از آقای دکتر التون مایو که سرآمد اندیشمندان و معتقدان به مکتب مدیریت علمی بود، دعوت کرده و فرستادند دنبالش و برخلاف شما که، نم پس نمی‌دید. گفتند: اگه کارخانه را نجات بدی، باندازه‌ی نصفه پول مهریه‌ی عروسان امروزی ایرانی را، بصورت سکه طلا، اونم یکجا می‌ریزیم به حسابت، خوب شوخی که نبود. پای پوله کلانی تو کار بود که، تازه اگه نصفش هم نقد می‌شد، برای هفت پشت دکتر بست بود.

لذا ایشان آمدند و مطالعه‌ی وسیعی را انجام دادند. ابتدا رفتند تو کارخانه و با روش تاک واک ثرو به بررسی مسائل کارخانه پرداختند و دیدند مثل همه‌ی کارخانه‌های دیگه، چون؛ حق مردومه نمی‌دن، کسی دل بکار نداره، پس تولید کم شده در نتیجه کارخانه، پول برق رو بموقع نداده و اونو قطع کردن و خلاصه اوضاع اسفباری حاکمه و عنقریبه که لاشخورها بریزن و بعنوان کارخانه زیان ده، مفت بخرندش و تعطیلش کنن و بعد از مدتی با پرداخت رشوه، کاربری زمین رو تغییر بدند و خلاصه همه را، یجا یارو کنند!

دکتر هم، نه اینکه دلش برا کارگرا یا مالکا سوخته باشه ها، بخاطره اون سکه‌ها که برقش مثل خیلی از مراجعین به دادگاه خانواده، چشماشونو می‌زنه زده بود، کار را پذیرفت و لای کتابهای خاک گرفته‌ی قدیمیشو باز کرد و دید تیلور گفته: برای انجام کار، باید شرایط استاندارد را وضع و اجرا نموده و با استفاده از مکانیسم‌های پرداخت، تولید را افزایش داد. لذا لیست کارگرا که همگی دختران جوانی بودند را گرفت و بصورت رندوم 10% اونا را انتخاب کرد و گفت گوشه‌ای از کارگاه که حدوده 500 مترمربع بود را با نصب پرده‌ای از بقیه‌ی کارگاه جدا نموده و 50 نفره منتخب را فرستاد تا در این قسمت جداشده، کار کنند تا بتونه روی این گروه منتخب، مطالعه و تحقیق کنه و نتیجه را به جامعه‌ی مرجع، تعمیم بدهد.

دستور داد تا؛ نور این قسمت را زیاد کردند. در پایان روز اول، دید که تولید زیاد شد. فردا دستور داد که ساعت 10 صبح، مثل اون قدیمای قسمت کارخانجات خودمون، بهشون شیروکیک بدهند، دید تولید زیاد شد، گفت تهویه را مناسب کنید. دید تولید زیاد شد. خلاصه بخشی از کارهای زیر که عبارت بودند از:

·        کاهش ساعات کار،

·        افزایش دستمزد،

·        بهبود کیفیت لباس کار،

·        تخصیص ویلاهای کنار دریا بمدت 3 شبانه روز در هر 5 سال،

·        اعطای نیم کیلو پسته و بادام،

·        ...

را انجام داد و متوجه شد با هرکدام، تولید بشدت افزایش می‌یابد، بطوریکه حتی نتیجه‌ی کارهمین گروه، برای دوام یافتن حیات کارخانه کافی بود. با غرور یه جلسه‌ی هیأت مدیره را درخواست نمود و اقدامات انجام شده را با یه پاورپوینت خوشجیل موشجیل، براشون شرح داد و گفت: وانت دم در آماده است، زودی سکه‌ها را بیاید بالا، که نسخه‌ی، کارخونتونو پیچیدم و دیگه لازم نیست تا غم فردا را بخورید.

یه دفعه مدیر مالی فریاد کشید و گفت: مردحسابی اوضاع بدتر از قبل شده، اگه ما یک دهم هزینه‌های شما برای این 50 نفرو هم خرج اون 500 تا کنیم. باید بریم جایی که ... و دره کارخانه را گل بگیریم.

دکتر به فکرفرو رفت و گفت: کاری نداره من به تدریج چیزایی که بهشون دادم رو، ازشون پس می‌گیرم تا ببینم، نقش کدام عامل بیشتر بوده، همونو دستور کار کارخانه، خواهیم کرد.

همون روز، دستور داد: وان بای وان، امکانات را ازشون پس بگیرند.

با کمال تعجب دید، همه‌ی تسهیلات؛ حتی اون سبد کالای استثنایی هم حذف شد. ولی تولید نه تنها کم، بلکه زیاد هم شد.

حالیش شد که: موضوع دیگری وجود دارد که، تیلور اونو ندیده یا نفهمیده است.  لذا برخلاف قولی که به همسرش داده بود. رفت اونور پرده و یه روزی رو، پیش گروه مطالعه گذروند. با کمال تعجب دید؛ همه بهم کمک می‌کنند و مثلاً اگه کسی نتونسته، کار یومیه‌اش را تمام کنه، بقیه انجام می‌دهند و این بیچاره‌ها علیرغم اینکه؛ کاملاً تصادفی انتخاب شده‌اند. تصور می‌کنند که، گلچین شده‌اند و بقول معروف یه چیزی دارن که دیگران ندارند و برای همین، تو گروهشون یک همبستگی ایجاد شده است که، دکتر هیچوقت مثله  اونو، تو کتابها ندیده و نخونده بود. پس طفلکی مجبور شد تا چند روزه دیگه هم، اونوره پارتیشن وایسته و کار کنه، با دیدن علاقه‌ی گروهی ایجاد شده، متوجه شد که: تو هر سازمان علاوه بر روابط رسمی یکجور روابط غیررسمی هم وجود داره یا اصولاً ایجاد می‌شود. که، اگر مدیر از آن استفاده کنه، کارش خوب پیش می‌رود. ضمناً فهمید که، اگر این روحیه‌ی علاقه‌ی سازمانی ایجاد بشود، آدمها نه تنها از کار فرار نمی‌کنند، بلکه با اون حالم می‌کنند و براشون یه‌جور تفریحه و شروع کرد به، گردآوری نظریاتی که شالوده‌ی مکتب مدیریت رفتاری یا روابط انسانی شد. که در بعضی کتابها به نتیجه‌ی مطالعات هاثرن هم معروف است.

اینجا بود که اون همکارای دوست داشتنی و با نمک سیاه پوست، برام دست زدند.

"راستی ببینید مشکلات فرهنگی چه ساده می‌توانند ترمیم شوند. در اینجا من ناخودآگاه به زیردستام گفتم همکار و این می‌رسونه که اگه شرایط اصلاح بشود، فرهنگ هم ممکنه که اصلاح بشه و شرایط رو، قانون و قانون‌گزارا می‌تونن اصلاح کنند، یه مثال می‌زنم: موقعی که داشتم وطن رو به قصد این سفر ترک می‌کردم در فرودگاه توی صف‌های مختلف از قبیل: چک بار، وزن کشی بار، چک پاسپورت، سوار شدن به هواپیما، گذاشتن بار در باردونی بالای سر مسافرین و ... بارها یه چیزی مثله، فشار قبر رو تحمل کردم و ناگفته نماند از زور وارده، چندتا از درزهای شلوارم هم پاره شدند و از همه بدتر بعضی مسافرا ژست زشت آدمهای فرنگ رفته را در می‌آوردن و به بقیه می‌گفتن بی‌فرهنگ ولی گاهی اوقات خودشان اینقدر به فرد جلویی فشار می‌دادن که چشاشون داشت از حدقه در می‌رفت. ولی باور نمی‌کنید همین آدمها، وقتی به فرودگاه دبی رسیدیم. دبی را می‌گما، همون جایی که از پول سرگردان و نه چندان حلال برخی ایرونی‌ها شده دبی، نظم پذیر شدند و مثله بچه‌ی آدم، تو صف با رعایت فاصله می‌ایستادند. چرا؟ آیا تو کمتر از 2 ساعت زمان پرواز متحول شده بودند. حتماً خیر، بلکه جو حاکم بر فضای فرودگاه یعنی همان اتمسفری که می‌گیم انضباط را به مسافرا دیکته می‌کرد و اینجا هم این آفریقایی‌های دوست داشتنی با صبرشون به من حالی کرده بودند بابا میز ریاست چیز چندان مهمی نیست و مدیریت بر دل‌ها هنر است نه در احکام سازمانی."

 بزبان محلی یه چیزی گفتن که من ازش متوجه شدم، تقریباً هم معنای فرار مغزهاست و می‌گن ما این مطلب رو بارها، تو کتابهای مدیریتی خونده بودیم. ولی نفهمیده بودیمش، اگه مستر حمید رو راضی کنیم، همینجا موندگار بشه، چقدر برامون خوب می‌شود.

البته اعتراف کنم که، کمی احساسه خوشایند هم بهم دست داد. ولی همونجا محکم بهشون گفتم: قرارداد ما 6 ماهه است و پس از اون، من به مملکتم بازخواهم گشت و شما نمی‌تونید با پول، من و راضی به موندن همیشگی کنید. آخه نامردا، اگه قرار شه هرکسی که یک کمی چیز می‌دونه، ترکه وطن کنه، خوب کار مملکت که؛ جزء ریشه‌دارترین علاقمندی‌های آحاد جامعه است ساخته می‌شود! اهه، دهه.

بگذریم، صاحب نظران مدیریت به مکتب علمی می‌گن: تئوری X  و به مکتب رفتاری می‌گن: تئوری Y . که تلفیق اونا با نسبت‌های مختلف، هنوز مورد استفاده‌ی برخی از مدیران است. ناگفته نماند؛ دکتر متوجه شدند که: کارگرها هم متوجه می‌شوند و اگه یه روزی بفهمند که ازشون داره سوء استفاده می‌شه با زنجیرهم، نمی‌شه اونا رو مهار کرد و همین روابط غیررسمی که خیلی خوبه، می‌تونه، نسخه‌ی مدیرای بی‌خیال رو، بپیچونه. برای همین، وصیت کرده‌اند که: ای مدیران؛ هوای روابط غیررسمی تو سازمانتون را داشته باشید و با ترسیم اهداف مناسب و مطلوب و توضیح اونها به کارکنان، از همه‌ی امکانات سازمان کمک بگیرید تا؛ به اهداف دست یابید. چون: در چنین بستری، تولید زیاد می‌شود، کارخانه سود می‌برد، از سود ایجاد شده حق کارگر را می‌دهید، و کارگر راضی شده بهتر کار می‌کند و بازهم سود بیشتر می‌گردد.)

 در ادامه، در صورتیکه شرح بقیه اقدامات و مطالعاتی که در این سفر انجام دادم را مفید می‌دانید، لطفاً چند روزه دیگه که مطلب را تکمیل کرده و آپلود می‌کنم سری به همین صفحه بزنید. ایام به کام

 

 

• نوشته شده در ۲۱ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۰   |   
• نظر بدهید

قسمت دوم ادامه خاطرات عید ...

سه روز طول کشید تا رزومه‌های واصله از طرف علاقمندان به شرکت در گروه ضربت ایمنی را بررسی کردم و برای اینکه عملاً، روحیه‌ی ضد آمریکایی خودم را به نمایش بگذارم. شرط اول بررسی مدارک را، یک شغله بودن داوطلبین مطرح کردم. (آخه می‌دانید که، آمریکایی‌ها می‌گویند: هرکسی توان انجام کارهای بیشترو به تبع آن، امکانه پرداخت اقساط بیشتر را داشته باشه، با جربزه‌تره و تو انتخابشون به این مهم اولویت می‌دهند)

از طریق شل دادن سرکیسه‌ی اون حساب تنخواه و رفاقتی که در این مدت با بعضی نفراته محلی، کسب کرده بودم. شروع به جمع‌آوری اطلاعات از کاندیداها کرده و دیدم: چشمتون روزه بد نبینه، کلی از این نفرات که شغل فعلی‌ بعضی‌هاشونم، مرتبط با ایمنی در سازمان بود. تقریباً آزاده و بیرون راه‌آهن، کارخانه چاپ اسکناس دارند؛ یکی خرید و فروشه ماشین، یکی زمین، یکی خونه، یکی پوست تمساح، یکی اسلحه برا شکار و بعضی هم کارهای دیگه می‌کنن. و راه‌آهن هم براشون سرگرمیه و بجای پیشگیری از وقوع حوادث، تنها به فکر جمع‌آوری اون هستند. اونجا بود که شروع کردم به نفوذ فرهنگی و اون یارو که پرسیده بود: معنی چپقشو چاق می‌کنم چیه را صدا کرده، روی یه کاغذ برا مدیرعاملشون نوشتم: بدون چون و چرا و معطلی این 12 نفر که بیرون سازمان، بنگاهه معاملات ملکی و تو سازمان مسئولیت ایمنی دارند را از کارشان برکنار کنید و جایی بزاریدشون که اونا و قطارها دیگه هیچوقت همدیگر را نبینند. اینها چیزی جز آفت ایمنی نیستند!

طبق قرار قبلی با مدیرعامل، که فرد خوش قول و نترسی بودند. ایشان هم بلادرنگ، احکام برکناری این 12 نفررا، از مشاغل مرتبط با ایمنی، صادر و رونوشت و علت این تصمیم را برای همه‌ی دست‌اندرکاران ایمنی در سازمان ارسال نمودند. عصری، طرف اومد پیشم و گفت: آیم آندرستندینگ ده مینینگ آو دت.

منم گفتم: اینکه چیزی نبود، بهم ریپورت دادند که، یه نفر ازاین داوطلبین، بسازو بفروشه و ازکارمندای راه‌آهن، سوء‌استفاده کرده و تو ساعت اداری، کارکردشونو تأیید می‌کنه و اونهاهم، بیرون براش کار می‌کنن. اگه این موضوع ثابت بشه، من چوب تو آستینش می‌کنم. اینجا بود که یارو انگار هنگ کرده، زول زد به من و گفت: وات!

گفتم: اگه این اطلاعات درست باشه، هی ماست گو اوت.

و اون گفت: ایز دیس چوب تو آستین؟

گفتم: یس.

چند روز طول کشید تا موضوع به من ثابت شد و فهمیدم اطلاعات راست بوده و ناجنس تا حالا، دهها مجتمع مسکونی ساخته و با سود غیر قابل شمارش، آنها را فروخته  ولی به طمع آب باریکه‌ی روز بازنشستگی، حاضر نیست حقوق اداره را که، به علته بی‌تفاوتی نسبت به تربیت خانواده‌ و تمام وقت بودن اشتغالش، پول سیگار و از اونای بچه‌هاش هم در نمی‌آید. را رها کنه، فرصت را مغتنم شمرده و برای زهره چش گرفتن از بقیه، رفتم زیر یه خمشو خواستم، حکم اخراجشو بدم دستش، که مدیرعامله پا در میانی کرد و گفت بزار با 3 سال بخشودگی بازنشستش کنیم.

شما، جوانی و نمی‌دانی که نباید با دمب شیر بازی کرد. من تحقیق کردم و دیدم که، ایشان تا حالا، دهها نفر از مسئولین راه‌آهن رو صاحب خانه، اونم از نوع تعاونیش کرده واگربهش گیر بدی همین چلغوز، می‌برتت تو جنگل و می‌ده گرگها، بخورنتا، حقیقتش ترس برم داشت و گفتم: اینجا که مملکت خودم نیست، بهش تعصب داشته باشم. گوره باباشون، بزار یارو بازنشسته بشه و به ما بخنده، ولی همینکه تو سازمان نباشه برام کافیه.

پایان روز سوم لیست 10 نفره‌ی منتخبین گروه ضربت ایمنی را تهیه کردم و تقدیم مدیرعامل نموده و درخواست صدور و ابلاغ احکامه صادره را نمودم، جالبه که فقط یه نفرازاونا، قبلاً هم در گروه‌های ایمنی کارکرده بود. و بقیه مأمورینی بودند که: بین 8 تا 12 سال در مشاغل عملیاتی کارکرده و در حین انجام وظیفه، ادامه تحصیل داده بودند. و مدارکه تحصیلی لیسانس و فوق‌لیسانس دانشگاهی گرفته بودند.

البته یه نفر از این 9 تا را، سازمان به دانشگاه معرفی کرده و اصطلاحاً بورسیه بود و بقیه خودشان با پولشون در وقت خارج از اداره، درس خوانده بودند و خدا می‌داند اگه، من بدادشان نمی‌رسیدم تا چند سال دیگه می‌خواستن با مدرک دانشگاهی در مشاغلی مثل: لکوموتیورانی، سوزنبانی، مانورچی‌گری و یا متصدی ترافیک درجا بزنند.

این موضوع باعث شد تا بقول خدابیامرز دکتر التون مایو، بنیانگزاره مکتب مدیریت رفتاری،  گروهی؛ منسجم، فعال وعلاقمند تشکیل شود. و من بوضوح پیوندهای روابط غیررسمی درسازمان را که سالها در کلاس‌های درس توضیح داده بودم را مشاهده و احساس نمودم و بهشون گفتم : جاست نا، وی استارت ده ورک ویت یا علی و اونا با صدای بلند همراهی کرده و یک صدا فریاد زدند یا علی و من، با انگیزه هرچه بیشتر قراره اولین جلسه کار را تو استخره هد کوارتر آفیسه راه‌آهن، ترتیب داده و گفتم: رأس ساعته 21 در استخر باشید که، برنامه‌ی کاری را با هم مرور کنیم.

در ادامه، در صورتیکه شرح بقیه اقدامات و مطالعاتی که در این سفر انجام دادم را مفید می‌دانید، لطفاً چند روزه دیگه که مطلب را تکمیل کرده و آپلود می‌کنم سری به همین صفحه بزنید. ایام به کام

 

 

• نوشته شده در ۱۵ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۰   |   
• نظر بدهید

ادامه خاطرات عید 1389 و حل مشکلات ایمنی...

در اولین روزکاری خود، سشن مناظره و مذاکره‌ای برای ردوبدل کردن شرایط کاری هماهنگ شده بود‌ و  دیدم اینجا، جای رودربایستی و این حرفا نیست و اگه کوتاه بیام، یه‌دفعه ممکنه، از اون بلاهای مالی که قبلاً هم، تو چند شرکته دیگه سرم آمده بود و بعنوان مثال: همین اخیراً مقاله‌ای برای یه شرکت نوشته بودم و بعد از یک سال، 100 تومن پول تو پاکت گذاشته و گفته بودن دستت درد نکنه، کارت بد نبود. اگه بازم با ما همکاری داشته باشید برات خوبه!

 (100تومن ها، یعنی صدهزار تومن، که الآن جلو بچه هم بذاری، قهر می‌کنه. اونم برای کاری که، تقریباً 2 ماه وقت برده بود و اگه به مواجب کارگر روزمزد ساختمانی هم، حساب می‌شد. مبلغ بمراتب بیشتری از 100 تومن می‌گردید!)

حقیقتش برمبنای همون فرهنگی که باهم مرورش کرده بودیم، در دفتر اون شرکته، تشکر فراوان کرده و پاکت را باز نکرده داخل جیبم گذاشتم و  گفتم خدا بده برکت، وقتی بیرون اومدم. اولین کوچه رو که رد کردم. پاکت و باز کرده و پول رو شمردم، برق از همه جام پرید. و با عرضه معذرت فحش‌هایی نثارشان کردم، که اگه مسابقه‌ی جهانی بددهنی می‌ذاشتن، کاپ طلایی، بدون و بروبرگرد از آن من می‌شد. راستی یه اعترافی کنم: فحش‌ها، همه به گذشته و آیندگان مسببین این عمل ناجوانمردانه برمی‌گشت و حتی یه فحش معمولی هم، نثار خودشون نکرده بودم. وجدانن شما هم همینطورید! اینطور نیست؟ (جلل‌الخالق، ببین فرهنگ مشترک ما را چه به هم نزدیک کرده است.)

 در سشن مربوطه، گفتم: چند شرط دارم که باید بدون چون و چرا پذیرفته و انجام بدهید!!!

(البته حقیقتاً، جای چونه زدن را گذاشته بود‌ما، مثل کاسبای شب عید که جان همه ریز و درشت عزیزانشان را قسم می‌خورن که قیمته خرید، فلان است و پس از اطمینان از انصراف شما از خرید، زیر فلان قیمت، اونم تا چند برابر، حاضر به فروش می‌شوند. یه لافی تو غریبی زده بودم، که همین جا آرزو می‌کنم، گذارتون یه روز به بازار مس‌گرها نیفته! خوب کی به کیه؟)

طرفین مذاکره، عبارت بودند از: من، که بعنوان متخصص ایمنی و حلاله مشکلات راه‌آهن، در جلسه حاضر بودم و نماینده‌ای از سازمان ملل که تقبل پرداخت هزینه‌های پروژه از اونا شده بود. البته نمایندهه، اون کسی که تلفن زده بود نبودا، یه نفره محلی، قلچماقی  بود که، شبا، اویشونو زیر نوره کلی چراغ هالوژن بزور میتونستی ‌ببینیش! و مدیرعامل و چندتا از مدیرای ریز و درشت راه‌آهن زامبیا، یه چیزی گفتن که معنی‌اش همان بسم‌الله خودمون بود، شروع کردم و اول؛ خواسته‌های شخصی خودم  و بعد هم خواسته‌های سازمانی‌ای که مد نظرم بود را یکی یکی برشمرده و گفتم:

 

 

 

·        ماهیانه 10000 دلار حقوق،

·        یک اتومبیل شاسی بلند، با یه راننده حرف گوش کن،

·        محل اسکان و غذای مناسب که گوشتش هم ذبح شرعی داشته باشه،

·        کامپیوتر و ملحقات بروز شده و باندازه کافی (همون قدری که تو اداره خودم داشتم! کی به کی بود؟)،

·        اینترنت پرسرعت،

·        موبایل ماهواره‌ای که کل هزینه آنرا شما باید پرداخت کنید،

·   یک تیم کاری متشکل از 10 کارشناس خبره که، البته انتخابشان فرمایشی نبوده و خودم از رزومه‌ آنها، انتخابشان کنم،

·   100000 هزار دلار حساب تنخواه که به محض رسیدن به موجودی 20 هزارتا، باید شارژ بشه و برای پرداخت هزینه‌ها‌ی تا 10 هزارتا، خودم مختار باشم از اون به بالا هم، تا درخواست کردم، مسئول مربوطه بگه، اوکی،

·   تخصیص 10% هزینه‌ی حوادثی که این تیم مانع بروز آنها شده، به تقویت پایه‌های ایمنی در سازمان، قابل ذکره که میانگین زیان ناشی از بروز حوادث در 3 ساله قبل را مبنا قرار داده و اختلاف آن با ضایعات سال آینده را محاسبه می‌کنیم. (لازم به توضیحه که، به علت مشکلات ناشی از ضعف زبان انگلیسی من، این موضوع را اونا نفهمیدن و ناچار شدم که توضیحی بدهم و گفتم  فور اگزمپل: اگه، سالی 3 دستگاه دیزل 2 میلیون دلاری، 5 کیلومتر خط آهن، که فقط روسازی آن تخریب شود و هر کیلومتر روسازی، آنهم  در مسیر جلگه‌ای 450000 دلار قیمت تمام شده‌اش باشه، 50 واگن که اونم از نوع درپیتش   30000 دلاره، 10 سالن که بازم از همان نوعش 200000 هزار دلاره، 20 دستگاه سوزن 20 هزارتایی، ... در حوادث از بین برود و از طرفه دیگه 100 نفر از حاشیه‌نشینا و عابرین پیاده، برن زیره قطار و بمیرن و 10  نفرم از نیروهای  آموزش دیده راه‌آهن حین انجام کارای فنی  زیر  و یا لای واگنای قطار رفته و کشته شوند و بازای این 110 نفر، حداقل 330 نفر هم مصدوم و مجروح شوند و بابت هر کشته و زخمی، همین جوری درهم و ازدم 58000 دلار، البته چون بنی آدم اعضاء یکدیگرند، به پوله جونه ایرانی‌ها و اندازه‌ی دیه متداول حساب کردم، و یه چیزای دیگه که یادم رفته، مثله: غرامت محمولات و بارهای از بین رفته، فراره سالی هفت، هشتا قطار که یکی دو تاش، از نوع بدخیم است، خروج 300 – 400 واگن از خط، آتش‌سوزی 20 واگن پنبه، 365 تایی اصابت واگن‌ها به صورت سربه‌سر، سربه‌پشت، از پهلو، پشت به پشت و به سپر انتهای خط، پول مرغ و خروسای روستایی‌هایی که قطار، بغل خونه‌شان منفجر بشه و ... که همه و همه، تازه فقط هزینه مستقیم و مشهود ضایعات ناشی از حوادثه و چیزای دیگه مثله: وقت از دست رفته، سلب اعتماد مشتری، تخریب محیط زیست، از دست رفتن حیثیت اجتماعی، مسدودی خط، حق مأموریت مأمورین قطار نجات، هزینه بررسی و صدور احکام تنبیه نابه‌کاران و ... که از نوع خسارات غیرمستقیم یا نامشهوده و معمولاً تا 10 برابر، قبلی‌ها هم، برآورد هزینه می‌شه، را جمع کنیم. 10 % آن می‌شود استغفرالله خدا میلیون تومن) که باید بدون چون و چرا در بخش ایمنی سرمایه‌گذاری کنید وگرنه اگه بخواید همینجوری دیمی کار کنید، ممکنه یه سال، شانسی یا با کار واحد تحت امر من، حادثه کم بشه ولی شاید ساله دیگه زیادتر هم بشه و این کاره بدردخوری نیست. و خودمونیم یه لافیم زدم و گفتم من تا حالا اینطوری کار نکردم.   

اینجا بود که یکی از مدیراشون حرفمو قطع کرد و گفت ببخشید، شما این اطلاعات دقیق درمورد حوادثه ما را چگونه بدست آورده‌اید در حالیکه ما نم پس نمی‌دیم و گزارشاتمون کاملاً محرمانه است و حتی وزارت راهمون هم خبر نداره چه برسه به کمیته‌ی راه و ترابری مجلس و از اینجورجاها.

حقیقتشو بگم: فکر کردم، داره پاچه‌خواری می‌کنه، و از این وضعیت، حال کردم و با ته لبخندی گفتم: دیس از مستر حمید، یعنی تقریباً ما اینیم دیگه، بعد دیدم روشون زیاد می‌شه، مثله مدیرای باجنمی که قبلاً دیده بودم و باهاشون کار کرده بودم با تشر بهش گفتم: آخرین بار باشه که حرفه منو قطع می‌کنید و با اون پاهای سیاهتون می‌آیید تو حرفم. از این به بعد، تو هر جلسه‌ی 1 ساعته 60 دقیقه من حرف می‌زنم و حداکثر یه ربع هم شما، که یکی گفت: مگه یه ساعت چند دقیقه است. دیدم خراب شد و سه کردم، زودی خودمو جمع و جور کرده و با تجربه‌ای که از یه مدیر که خدا پدرشو بیامرزه، چند وقته پیش سرم آورده بود فریاد زدم. شات آپ، مگه نگفتم: تو حرفم نیایید. همه ساکت شدند (ولی راستش اون موقع که پشت میز بودم، حسی جز رضایت و غرور نداشتم. ولی بیرون که اومدم دلم سوخت و به ذات خودم که رجوع کردم، پشیمون شدمو، روشو بوسیدمو، دیگه تا اونجا بودم، چنین اتفاقی ابداً نیافتاد.)

رشته‌ی کلاممو نذاشتم از دستم دربره و ادامه دادم:

·   تبیین خط مشی و استراتژی ایمنی و روشن کردن خطوط زرد و قرمز، بطوریکه مثلاً سالی این مقدار ضایعات با توجه به این امکانات مورد قبول است و هر سال اینقدر درصد، باید کاهش یابد وسهم هر بخش با تفویض اختیار به مدیر مربوطه، معین و در مقاطع مشخص، حسابرسی ایمنی، صورت گیرد. و اگر واحدی نتوانست حدود و خطوط تعیین شده را حصول کند، مدیر مربوطه پاسخگو خواهد بود. اینجا متوجه شدم زبان انگلیسی شکسته و بسته‌ام کم آورده و هرچه فکر کردم، واژه‌ی درخوری پیدا نکردم. لذا به فارسی گفتم: چپق چنین مدیرانی را چاق خواهیم کرد.

طفلک، یکی از حاضرین با ترس گفت: واتس ده مینیگ آو چپقشو چاق می‌کنیم؟

گفتم: معنای مترادف آن را نمی‌دانم، ولی کمی صبر داشته باش، بعداً  و در عمل، بهت نشان می‌دهم.

 

·        ایجاد التزام و اعتقاد مدیران ارشد سازمان به ایمنی،

·        جایگزینی علت یابی حوادث، بجای یافتن مقصر،

·        تقویت بنیه‌ی آموزش در سازمان،

·        داشتن رویه‌ی مناسب در گزینش پیمانکاران،

·   ایجاد شرکتی به منظوره تأمین نیروی انسانی مناسب (راستی ببخشید، یادم رفت بگم: این راه‌آهن، در گذر انتقال از بخش دولتی به خصوصی بود و چشمتون روز بد نبینه، هرج و مرجی بودا، مثلاً: یارو مدیر دولتی بود، کاررو به شرکتی بنام خانمش پیمان داده بود، واگن‌های پرکار رو داده بود به پسرعمه‌اش، همه‌ی هم ولایتی‌ها، که طفلکی‌ها کشاورز و کشاورززاده بودند رو آورده بود، سرکارای یدی حساس و پرخطر، حالا شرکته یه شرکته در پیته زیرپله‌ای بود که نگو) بطوریکه شرکت‌های بخش خصوصی از اون تأمین نیرو کنند.

·    ایجاد شرکت‌های پشتیبان، مثلاً: باربندی واگن‌ها را بیمه کنند و یا شرکتا رو از این لحاظ تحته لیسانسه خود بگیرند. یا تجهیزات و لوازم کار و همینطور پرسنل پروتکتیو اکویپمنتشان را تأمین کنند.

·        باز کردن مجرای اطلاعات مربوط به حوادث به اذهان عمومی و اطلاع‌رسانی به جامعه،

·   صدور آی دی کارت مخصوص برای من، بطوریکه هروقت به هرجا و مکان و سندی که خواستم بازرسی کنم، دسترسی داشته باشم،

باور نمی‌کنید همه‌ی شرایط را یکجا پذیرفته و گفتند: از هر وقت مایلید کار را شروع کنید. در آنزمان بود که فهمیدم اینجا، جایه کاره و شعار اول ایمنی بعد کار خالی بندی نیست. لذا یا علی گفته و تمام تلاشم را صرف پیاده سازی چیزایی که خونده بودم یا درس داده بودم کردمو وقتی اونا هم، با دیدن هیجان من، یکجا لفظ یا علی را به احترامم فریاد کشیدن اشک شوق ریختم و با خود عهد کردم با تمام توانم کاری کنم که ایمنی در خانواده جهانی راه‌آهن برقرار شود.

 در ادامه، در صورتیکه شرح بقیه اقدامات و مطالعاتی که در این سفر انجام دادم را مفید می‌دانید، لطفاً چند روزه دیگه که مطلب را تکمیل کرده و آپلود می‌کنم سری به همین صفحه بزنید. ایام به کام

 

 

• نوشته شده در ۱۴ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۰   |   
• نظر بدهید

خاطرات عید 1389 و حل مشکلات ایمنی راه‌آهن زامبیا

خاطرات عید و حل مشکلات ایمنی راه‌آهن زامبیا

سلام

سال نو مبارک، امیدوارم که سال خوبی را آغاز کرده باشید و با همت و کار مضاعفی که قرار است از امسال انجام دهیم. وقوع حوادث و سوانح ریلی کمتری را، شاهد باشیم.

بخشی از ماجرایی را که در تعطیلات نوروز برای من اتفاق افتاد. ممکن است، موضوعی تکراری بوده، و برای شما هم، با کمی تفاوت پیش آمده باشد. زیرا: به مجموعه‌ی آداب و رسوم حاکم بر هرجمعیتی، فرهنگ گویند.

به عبارت دیگر: برآیند عقاید، باورها، طرز فکر، تحلیل موضوعات و خلاصه، نحوه‌ی زندگی مردم هر جامعه، نمایشگر فرهنگ حاکم بر آن جامعه است. بنابراین، از این پس، واژه‌ی نادرست بی‌فرهنگ را با جایگزین آن، یعنی بد فرهنگ خواهیم شناخت.

تعریف فرهنگ و نحوه‌ی تغییر آن از جمله‌ی موضوعاتی است که، سال‌ها نان بر سر سفره‌ی صاحبان خرد آورده و باعث رونق بساط آموختگان علوم اجتماعی شده است. و چون توافقی ضمنی بین فرهنگیان است که، به حریم همدیگر تجاوز نکرده و تنها در خط خود سلوک کنند، و من هم از وقتی فضای لایتناهی اینترنت را به وبلاگی بنام خود مزین نموده‌ام. خود را ناسلامتی تاحدودی فرهنگی می‌دانم. فقط ذره‌ای پایم را از گلیم ایمنی خود دراز کرده و عرض می‌نمایم که، این فرهنگ تنوعی بس گسترده دارد. مثلاً: فرهنگ آپارتمان نشینی، فرهنگ کار، فرهنگ رانندگی، فرهنگ غذا خوردن، فرهنگ ایمن زیستن، ...

 و همان‌طورکه شما شهری‌های پیرشده، گاهی اوقات، ما روستایی‌های ساده دل را دست می‌اندازید و فرهنگ خودتان را به رخ ما می‌کشید و تازه هر کدام، فرهنگ شهر دیگر را نیز به سخره می‌گیرید. در سازمان‌ها که به قول بزرگواری مانند: انسان‌ها، دارای شخصیت هستند و هرکدام با توجه به نوع صنعت و تکنولوژی به‌کار گرفته شده، رفتاری خاص از خود نشان می‌دهند. که مطالعه‌ی رفتار کارکنان در سازمان، خود مقوله‌ای بنام رفتار سازمانی است و البته من هم دکانی با این مضمون را ثبت نموده و مدتهاست خرده نانی را از این بابت تناول می‌نمایم.

مسئله‌ی فرهنگ در سازمان هم وجود دارد و ممکن است یا اصولاً حتماً، از فرهنگ جامعه تأثیر گرفته و بر آن نیز، تأثیر می‌گذارد. ولی این تأثیرات نسبی بوده و برای همین است که خانواده‌های دختردم‌بخت دار، ممکن است سال‌ها نذر و نیاز کنند که، یک کارمند بانک، شرکت نفت، هواپیمایی، ... به خواستگاری دخترشان رود و یکی از اونا را با صدتا کارمند و یا مدیر شرکت... هم عوض نمی‌کنند (البته اگر نظرخواهی اجتماعی از واجدین شرایط پیش گفته شود، خدای نخواسته راه‌آهن هم جزء سازمان‌های چیز است) چرا که فرهنگ سازمان‌های مذکور و به تبع آن، ساکنین یا کارکنان آنها با یکدیگر فرق می‌کنند.

خوب، مثل اینکه دیریل شدیم. زود بگم و بگذریم، مجموعه‌ی باورهایی که فرهنگ سازمانی را تشکیل می‌دهند، به دو گروه متمایز: باورهای راهنما و باورهای روزمره تقسیم پذیر هستند و اگر یک چارت سازمانی در دست بود. توضیح می‌دادم که (اصلاً اجازه بدید، یکی اینجا هست روی همین توضیح می‌دهم) ، از بالا یعنی نوک هرم تا اینجا، مربوط به واضعان باورهای راهنما و باورهای روزمره نیز متعلق به از اینجا به پایین است. و هرچه فاصله‌ی این دو باور کمتر باشد، احتمال نیل به هدف یا بهتر بگویم اهداف، بیشتر خواهد شد. بطور مثال باور راهنما می‌گوید، استاندارد زمان برگزاری هر کلاس آموزشی 1.5 ساعت است. باور روزمره از اولین دقیقه بعد از 1 ساعت می‌گوید، خسته نباشید. باور راهنما می‌گوید اضافه کار از این مبلغ بیشتر نباشد باور روزمره می‌گوید از مأموریت نرفته درمی‌آریم، باور راهنما می‌گوید چه‌جوری، ... باور روزمره می‌گوید این جوری، .... .

و در سازمان‌هایی که این دو باور ازهم زاویه بگیرند، با چالش‌هایی روبرو خواهیم شد و هرچه این زاویه، فراخ‌تر شود. مشکل حادتر می‌گردد. و در واقع فاتحه‌ی سازمان‌هایی که این دو باور در دو جهت مثبت و منفی، سازمان را دچار کشمکش کنند خوانده شده و هشتبلکوه خواهند شد.

پس باور راهنما و باور روزمره بایستی همخوانی داشته باشند و واضعین باورهای راهنما باید اصول کلی حاکم بر قشر ساکن در محدوده‌ی باورهای روزمره را بدانند، یعنی یا بقول خارجی‌ها جاب روتیشن کرده و در سازمان، از سربازی به سرداری برسند و یا همانطورکه سال 88 هم گفتم. با طی فرآیند آموزش، قواعد حاکم بر کار در سازمان را شناخته و با بکارگیری سیستم‌های مدیریت مشارکتی و گزارش ‌گیری‌های بموقع و درست و البته بکارگماردن مشاورین مجرب و کارآزموده و مؤمن و از همه مهمتر، اثبات برادری واقعی خود به کارکنان، تلاش در جهت رسیدن به اهداف با ویژگی‌های کارآیی و اثربخشی مناسب را، بانجام برسانند.

وگرنه هرچه هم که، باورهای راهنما، اهدافه بقوله امروزی‌ها شیکی را نمایش دهند. حاضرین در صحنه‌ی باورهای روزمره ممکن است خدای ناخواسته بگویند:  دیگی که برای ما نمی‌جوشد می‌خوایم توش سر ... بجوشد.

در سازمان باید مکانیسمی برای انطباق و بروزرسانی انطباق این باورها وجود داشته باشد وگرنه چون همانطورکه گفتم: سازمان زنده و پویا است و باورهایش هم در تغییر هست. لذا پس از  چندی که، حتی افراد توانمند و کارکرده ارتقاء یافته و به پست سازمانی رسیده و پشت میز مدیریت گرفتار شکم‌های برآمده، البته ناشی از عدم تحرک شدند. هنوز هم خطر عدم انطباق وجود دارد. چه رسد به سازمان‌هایی که این گردش شغلی هم در آنها اتفاق نیافتاده و افرادی که به ریل می‌گویند تیرآهن کاره‌ای شوند.

در زمان پدر بزرگ مرحومم که، دوران طلایی پدرسالاری بود. (راستی خودم را از این طریق معرفی کنم که: من نوه‌ی مردی بزرگ، که دبیر آموزش و پرورش، مداح اهل بیت، خطاط معاصر و انسانی شریف و باخدا بود که بسیاری از دانش‌آموختگان مایه‌ی مباهات این مملکت از شاگردان کلاس‌های ایشان بودند.) در نصایحشان که به خانواده می‌فرمودند، می‌گفتند: بپوش و بنوش و ببخش و بده ، برای پسین روز نیز قدری بنه، مبادا که در دهر دیریستی، مصیبت بود پیری و نیستی.

خوب پس این باور راهنما در سازمان خانواده‌ای بود که ایشان سکاندار آن بودند و چون با باور روزمره بعضی از ذینفعان بطور خواسته یا ناخواسته همسو بود. برخی کاربران را یاری نمود، تا پس از گذشت سال‌ها در چنین روزی از امکانات مناسب  زندگی بهرمند باشند.  ولی چند نفری که باوری متفاوت داشتند  و در آن عصر معتقد بودند که، خداوند تعالی به غم خور غم و به قند خور قند می‌دهد. بروز پیری دچار مشکلات عدیده‌ای شده‌اند که، خدا کمکشان کند. قصدم از بیان این خاطره‌ی فامیلی و نتایج آن این بود که، ای واضع باور راهنما یا به عبارت دیگر مدیر مجموعه‌ی صنعتی، وقتی به صحت مسیرت ایمان یافتی، ممکن است، لازم باشد تا، داروی تلخ را برای سلامت فرزند، بزور هم که شده بخوردش بدی، بعبارت دیگر، اگر متوجه شدی که اعتیاد دامنگیر سازمان شده است، برخورد قاطع را می‌طلبد،  دادن پول زیاد به کسی که فرهنگ خرج کردن  آنرا نیافته راهی مناسب نیست بلکه باید با سرمایه‌گذاری مناسب  و سهیم نمودن در سازمان جایگزین شود.( البته بصورت درست و بی کلک)   

برگردیم به خاطرات نوروز، چرا گفتم: بخشی ازاین داستان تکراری است. زیرا: به تبع همزیستی و تاحدودی هم فرهنگی‌مان، وجوه اشتراک زیادی بین رفتارهای‌مان، یعنی مردمیکه در این جامعه زندگی می‌کنیم، نیز وجود خواهد داشت. پس مهمانی‌های تکراری، بخور بخورهای ناهنجار و ... بخشی از اموری بود که، همه‎ی ما با کمی اختلاف بالاخره آنرا انجام داده‌ایم.

و اما بخش دوم نوشته‌ام، بحثی کاملاً خصوصی است که، مربوط به یک سفر کاری و نتایج آن است و لطفاً فقط کسانی آنرا مطالعه کنند که، حائز شرایط زیر باشند:

       گفتم خصوصیه، پس رفقای بسیار نزدیک، آنرا بخوانند.

       بلوغ فکری و قدرت درک مسائل طرح شده را داشته باشند.

       دشمن فرضی نتراشند و اگه هم تراشیدن، حساب منو با اونا یکی نکنند.

       یادشان باشه تو راه‌آهن مهمان و صاحبخانه چه کسانی هستند.

       الکی فرضیه نبافند که، اگه اینجوری بشه، بعداً ممکنه اونجوری بشه.

       بچه مثبت باشند و دوروبر موج منفی نروند و اگه هم رفتن، بالاغیرتن پیش خودشون نگهش دارن و خرج دیگران نکننش.

       ظرفیت داشته و هرچیزی را گلاب به روتون به شقایق ربط ندهند.

    نیت قلبی و واقعی آنها شناسایی خطر و کاهش آن و همچنین افزایش ایمنی باشه، که لازمه‌ی این کار شفاف سازی مسائل فنی و اطلاع‌ رسانی وقایع کاری و حوادثه و کسانی که خطرات کاری و شبه حوادث را رفع و رجوع و کتمان کرده و محیط ناامن را ایمن جلوه می‌دهند. شاید ناخودآگاه زمینه‌ی وقوع حوادث جدی را مهیا می‌کنند. واژه‌‌ی " خطا"، که گاهی با لفظ " اشتباه" تداعی معنا می‌کند، نیاز به توضیح بیشتری دارد. در بحث مفاهیم و تعاریف ایمنی، اشتباهات به دو دسته تقسیم پذیرند:

1. اشتباه سهوی
2. اشتباه عمدی

این خطاها را، بارها انجام داده‌ایم . ولی گویا شما بیاد نمی‌آورید که هیچگاه مرتکب خطایی (اشتباهی) شده باشید. بگذارید کمکتان کنم. (البته لازم نیست که به زمان‌های خیلی قبل؛ بچه‌گی ، جوانی و این دوره‌ها برگردیما، همین دوران معاصر یعنی اکنون، با هر پستی که در سازمان مشغول کار هستیم هم کافیه).

باید روراست بود و همه‌ی خطاها را فقط منتسب به همسایه ندانست. چون اولش که گفتم: فرهنگ باعث می‌شود تا رفتارهای مشترکی از آحاد یک جامعه سرزند و علی‌الظاهر همه در این داستان شریکیم. حالا یکی یک کمی بیشتر، یکی یک ذره کمتر، اشتباهات سهوی، اونایی هستند که ناشی از یک برداشت نادرست، درک نادرست از یک پیام، عدم تشخیص بموقع یک فرمان، تصمیم نادرست لحظه‌ای و مسائلی از این دست باشند.

و اما اشتباهات عمدی، پذیرش ریسک غیر قابل قبول است. مثلاً در تعطیلات نوروز، بسیاری از خانواده‌ها، داغدار از دست دادن، جان عزیزانی شدند که، برای خوشی، سفر را بر حضر ترجیح داده و بار سفر بستند و متأسفانه آنهایی که تا قبل ازامسال، فقط خوانده بودند که: ما رتبه‌ی اول تلفات ناشی از تصادفات جاده‌ای را داریم. حالا نام خود آنان در لیست بلند بالای متوفیات حوادث جاده‌ای، خوانده می‌شود. و در این میان؛ شروع سفر با لاستیک فرسوده یک خطای عمد است، سبقت در مکان ممنوع، سرعت بیش از حد، رانندگی درحال خستگی و خواب‌آلودگی برای فرار ازپرداخت هزینه‌ی اقامت یک شب اجاره محل بیشتر، اجازه‌ی راندن خودرو به فرزند دلبندی که تازه، پشت لب نازنینش سبز شده و گواهینامه رانندگی را گرفته ولی مهارت کافی را هنوز کسب نکرده،... همه از نوع اشتباهات عمدی هستند. زیرا، ریسک آنها در محدوده‌ی غیرقابل قبول است. ولی مسمومیت ناشی از تغذیه در مکان دارای مجوز بهداشت، عدم سوختگیری کافی به امید تأمین بنزین از ایستگاه‌های بین‌راه و فقدان آن، عدم تجهیز به وسائل زمستانی باستناد گزارش هواشناسی و تغییرات ناگهانی هوا و ماندن در بین ‌راه ،عصبانیت یکباره‌ی ناشی از، رانندگی فردی بی‌ملاحظه و خودخواه که تعداد آنها کم هم نمی‌باشند و مسائلی از این دست که حتی می‌توانند منجر به حوادث جدی هم شوند، از نوع اشتباهات سهوی هستند.

آیا عذاب ناشی از یادآوری خاطرات، برای بازماندگان، خصوصاً کسانی که مسئول حفظ سلامت و تندرستی اعضائ خانواده بوده‌اند، یکسان است؟

با بیان یک مثال از یک سیستم حمل و نقل ریلی فرضی، از این باب می‌گذریم. تصورکنید، بعلت: فرسودگی، عدم تطابق سیستم‌های مختلف، فقدان لوازم یدکی مناسب، خارج ازعمر مفید شدن قطعات، عدم توانایی در تعمیر و نگهداری بموقع و مطلوب، ... یک رام از یک نوع قطاری را، مدتهای مدید با نسبت ترمز کمتر از حد مجاز یا نقص در سیستم ترمز آن، اعزام نموده‌ایم. و گزارش ناکافی بودن ترمز این قطار و یا مشکلدار بودن آن هم، بطور مرتب به ما واصل شده، ولی بهردلیل، اقدامی نکرده‌ایم.

حال پس از مدتی، این قطار بعلت اینکه همیشه با سرعت زیاد از خط اصلی ایستگاهی عبور می‌کرده و این بار بعلت یکی و یا مجموعه‌ای از خطاهای سهوی که، عادی و روتین شدن کار برای لکوموتیوران، یکی از اوناست و فراموشی شرایط جدید که حتی به ایشان نیز ابلاغ شده مورد دیگری است. باید با سرعت کمتر از خط فرعی رد می‌شده، ولی کاهش سرعت نداده و در قوس سوزن، از خط خارج گردیده است.

منصفانه قضاوت کنیم، کدام خطا به کدام لایه از سازمان با کدام باور برمی‌گردد. و نقش هرکدام چقدر است؟ شرح این سانحه، زمانی قابل تعمق‌تر می‌گردد که، زمزمه‌هایی درخصوص خدای ‌ناخواسته اعتیاد، مشکلات مالی، کهولت سن، بیماری،... را درمورد برخی از کارکنان سهیم در وقوع سانحه می‌شنویم.

که خود، ظن به وجود خطاها (اشتباهات) عمدی در لایه‌های بالای سازمان فرضی را تقویت می‌کند که چرا اقدام احتیاطی و یا بازدارنده‌ی بموقعی را انجام نداده‌اند. قابل ذکر است که نگارنده، در گذشته مقالاتی در مورد ویروس‌های سازمانی را ارائه نموده و خطر وقوع چنین سوانحی را نه بر مبنای سحر و جادو، که مطابق با شواهد سازمانی پیش بینی نموده بوده است.

ببخشید، که سرتان را درد آوردم. گویا پسته و بادام‌های مفتی که این ایام مصرف شده از این لحاظ کارکرد داشته، و حسابی پرحرفم کرده، خوب قرار بود، داستان روز اول عید را برایتان بازگو کنم.

عمه‌ای دارم که ماشاالله هزار ماشاالله بشدت مهمان نواز و دست و دل بازه و به لطف مرحوم شوهرعمه‌ام که 30 سال قبل بازنشست شد و چند سالی هم هست که نور به مزارش بتابه، عمرشونو دادند به همسرشون و رحمته خدا رفتند. بگم که ایشان کارمند بانک بود و برخلاف بازنشسته‌های راه‌آهن که تا آخر عمر باید کار کنند و تازه اقساط مانده را بازمانده‌ها پس بدهند، عمری را درمحیط تمیز، بموقع گرم و به گاهه خودش خنک، انجام وظیفه نمودند. الآن هم وابستگان ایشان به لطف خدا، هیچ مشکل معیشتی ندارند و حتی اگر خدای ناخواسته یکی از افراد تحت تکفل بیمه شده، دچار بیماری شوند. به سلامتی، کل هزینه درمان آنها را بیمه‌ی بانک، پرداخت می‌کند و دغدغه ما راه‌آهنی‌ها را ندارند. که خدا کسی را دچار بیماری نکند، خصوصاً کارکنان راه‌آهن را که پناهی ندارند.

آن خدا بیامرز، علاوه بر مستمری مکفی، خانه‌ای در شأن کسی که 30 سال تلاش کند و خیلی چیزهای دیگه به ارث گذاشته‌اند. و من با اطمینان سوگند می‌خورم که تمام عمر قبل و بعد ازسال 1357 را نماز قضاء نداشتند و درست و حلال و پاک زندگی کردند. صحبتی را بارها از او شنیده بودم که، مدیرعاملی در این بانک، سال‌ها قبل گفته بودند که، کارمند باید تأمین باشد تا امانتدار مردم شود و خاطره‌ای را که، یکی از مستکبرین آن روزگار می‌خواسته به ایشان عیدی دهد و او استنکاف نموده و طرف گویا از اونایی بوده که از ... فیل افتاده و شاکی شده بوده است را با غرور نقل می‌کردند.

خدا را شکر در این روزگار، من که کارت عابر بانک دارم و سالی 12 ماه هم گذارم به داخل بانک نمی‌افته، ولی امیدوارم که امروز هم، اگر کسی بخواهد عیدی به کارمند بانکی بدهد. او امتناء کند. و اخباری که هر از گاهی در مورد اختلاس کارکنان بانک‌ها می‌شنویم تنها نوعی جنجال مطبوعاتی باشد.

فقط اینو بگم که او معتقد بود، اگه حقه مردمو بموقع و باندازه ندی، سنگ رو سنگ بند نمی‌شه و وای به حال روزی که اونا با کم کاری بخوان جبران کنن، خصوصاً کارمندان دولت.

خوب روز اول عید، همه‌ی بستگان که نزدیک به 42 نفر بودیم. ناهار را منزل ایشان دعوت داشتیم. که اگه به دست نوشته‌های قبلی من در همین وبلاگ مراجعه کنید، متوجه قدرت پیشگویی من خواهید شد، منظورم اون داستان پاداش شب عید و اون برنامه‌هایی بود که به قول این سریاله، همه یه جا یارو شدند.

بگذریم، چون قول داده بودم دیگه تو ساله جدید، بی‌خیال شم و هیچ انتقادی نکنم. آ ، آ ساکت می‌شم. و گرنه، کلی دلمو خالی می‌کردم که تو ایام عید فهمیدم؛ از نظر مالی، حتی از فامیل‌های کارمندمون هم عقب ماندیم چه برسه به کاسبا که ... .

خلاصه عمه جان، سفره‌ای رنگین تدارک دیده و ازهر طعامی مهیا نموده بودند.

قبلاً که گفتم ، ایشان بسیار مهمان نواز هم هستند و با وجود سن و سال و پا دردشان، دور سفره می‌گشتند و هر وقت بالای سرم می‌رسیدند، روی بشقاب غذایم خیمه می‌زدم چون اگه غفلت می‌کردم یه سیخ کباب یا یه لنگ مرغ می‌انداخت تو بشقابم و از همه بدتر، باید حواسم به اهل و عیالم هم بود. چون اگه برا اونا هم می‌ریخت، من بخت برگشته باید جورشون را می‌کشیدم و حقیقتاً دیگه جا نداشتم.

خدارا شکر، آدرس این وبو، اونا ندارن و من می‌تونم به اقتضای فرهنگم، یک غیبتی هم بکنم. از خودش مراقب‌تر پسرعمه‌ام بود که، به حق و به استناد مقالات علمی و سفرهای خارجی ایشان، نه اینکه فامیلم باشه‌ها، وجدانن، اگه برترین محقق برجسته دنیا نباشه بالاخره یکی از 10 یا حداقل 100 نفر اول دنیا، تو رشته‌اش که فوق تخصص اونوداره هست. ببخشید هستند.

اون بالا، سر سفره ایستاده بودند و مثل ستون پنجم، گرای مهمانها را به مامانش می‌داد و گاهی هم خودش یه حمله می‌کرد و یه کفگیر برنج حواله کسی می‌داد. بعداً شک کردم که نکنه او هدفی داره و می‌خواد ببینه، نتیجه پرخوری رو مردم چیست. (نگفتم باهم، هم فرهنگیم چون اینجا، منم بقوله جوونا سوتی دادم و برمبنای بافته‌های ذهنی خودم، برا طرف، حرف درآوردم و دشمن فرضی تراشیدم.) ولی علت این بدبینی اینه که، چون تا حالا ندیدم خودش پلو بخوره، پس حتماً کاسه‌ای زیر نیم کاسه‌اش داره. لااله‌الاالله ، لعنت برشیطون.

خلاصه جمعیت سرحال فامیل، پس از اتمام غذا و جمع شدن سفره، اگر، ته کیسه‌ی عمه، که پول تا نشده‌ی لای قرآنی بود و خدا پدرشو بیامرزه، چون به خانواده‌ی 4 نفره‌ی ما، تقریباً پاداشی که یک سال منتظربودیم از اداره بگیریم و آخرش هم نگرفته بودیم، را یه جا دادند. نگرفته بودند، مثل لشکر شکست خورده، هرکدام دکمه‌ یا زیپی را باز کرده و لم داده بودند که، همه‌ی جمعیت، یهو و یجا برای شام به خانه‌ی صبیه‌ی ایشان دعوت شدیم.

حالا منزله اینا غرب تهران و منزل من شرق تهرانه و تازه ساعت 3 بعد از ظهره، از عمه خواستم که دعای خیری برای ما بکنه تا گشایشی در زندگی‌مان ایجاد بشه، خداحافظی کرده و قول دادم شب دوباره برگردم.

گاز ماشین رو گرفته و بین خودمون باشه، چندجایی هم مثل بقیه مردوما شده و خلاف کرده و اگه پیرمرد یا زن ضعیفی رانندگی می‌کرد. جلوشون پیچیدم و راه 1 ساعته رو 20 دقیقه‌ای طی کردم تا به خونه رسیدم، نفهمیدم چه جوری خودمو به تخت رسونده و خوابم برد. هنوز چشمام گرم نشده بود که تلفن زنگ زد و خانم گوشی را آورده، با نگرانی گفت یه خانم خارجی با تو کار داره، می‌گه مستر حمید، گفتم: حالا چی شده چرا ناراحتی، گفت: این زنیکه تورا به اسم کوچیک چرا صدا کرد و تازه می‌گه حممید، گوشی رو تو خواب و بیداری ازش گرفتم و متوجه شدم از دفتر توسعه‌ی همکاری‌های اقتصادی و فنی سازمان ملل است و می‌گه سوابق و دوره‌های آموزشی شما را بررسی کرده‌ایم و در صورت تمایل برای سروسامان دادن ایمنی در راه‌آهن کشور زامبیا، کاندید شده‌اید. اگر از نظر شما اوکی هست، برنامه‌ی سفر را به چینیم، پرسیدم هزینه دستمزد و اقامت من را چه کسی می‌دهد؟ سئوال کرد؟ حقوقه ماهیانه شما چقدر است، گفتم: 600 -700 دلار، گفت: موردی ندارد راضی تان خواهیم کرد. تلفن قطع که شد، سین جیم ‌های خانم، منو از خواب پروند و گفتم بابا این یارو تو اروپاست من می‌خوام برم آفریقا، تازه پوله خوبی هم می‌دن، که تو چشاش دیدم نرم شد و گفت خودتون می‌دانید هرچی صلاحه انجام بدید (اینجا بود که یاد روزای اول ازدواج افتادم و کلی خاطره را یه جا تو ذهنم مرور کردم).

این بود که روز دوم، البته به دعای خیر دوستان، راهی سفری دور و دراز که تقریباً با توقف در دبی و ژوهانسبورگ 28 ساعت طول کشید شدم.

با ورود به شهر لیوینگ استون مدیرعامل راه‌آهن اونجا به استقبال رسمی من آمد. و پس از رسیدن به هتل، گفت: از امروز کار شما شروع خواهد شد. با توجه به اینکه قبلاً مطالعاتی در مورد راه‌آهنشون داشتم، پذیرفتم و سخنرانی بعد از ظهر را با این موضوع جمع و جور کردم و حقیقتاً با توجه باینکه زبان انگلیسی من خیلی روان نیست. تعجب کردم که چگونه اون جلسه را واقعاً با امداد غیبی مدیریت کردم.

خلاصه‌ی بحث اون روز این بود که، گاهی اوقات در طراحی، مشکلاتی هست که ایمنی را به خطر می‌اندازد و همه از این مثال خوششان آمده بود که گفتم: در سیستم های الکترونیک مثل لوازم صوتی و تصویری که مدتی تعمیرکار اونا بودم. ایرادهای کارخانه‌ای هست که همیشه از آنجاها، خرابی ایجاد می‌شود. مثلاً در تلویزیون های سونی مدل تا قبل از 1997 سوختن یک خازن باعث خط شدن تصویر می‌شود و یا خرابی کنتاکت کلید، باعث خاموش شدن دستگاه می‌شود و یا فیوز 2 آمپری منبع تغذیه باعث خوابیدن ترانس های‌ولتاژ می‌شود و اگر کسی اینها را بداند، اولاً: می‌تواند بموقع و در عمر مفید، تعویض‌شان کند و تازه اگر نکرد. با مشاهده نوع خرابی، ایراد را براحتی رفع خواهد کرد و در پاسخ به سئوال یکی از حاضرین که چرا چنین ضعفی در طراحی محصولی مثل سونی هست. گفتم: شاید می‌خواهند وابسته به تعمیراتشان باشیم. یا حتی تضمینی است برای فروش محصولات بعدی، چون در ایران اتومبیل های بنز مدل 190 را داشته‌ایم که به آنها شوفرکش می‌گفتند یعنی چند نسل، روی این ماشین‌ها در جاده‌ کار می‌کردند، پیر می‌شدند، می‌مردند. و ماشین به بچه‌های آنها می‌رسید و هنوز هم کار می‌کرد یا حتی قدیما در بعضی از راه‌آهن‌ها، ماشین سوزن‌هایی داشته‌اند که سال‌ها زیر بار و کار بودند و آخ نمی‌گفتند. ولی امروزه با حرکت درزین تو خط مجاور هم، کارشان ساخته می‌شه. و شاید این برای دنیای سرمایه‌داری بهتر باشه که، عمرماشین بهمراه قیمت تمام شده آن کم شود، تا مشتری به مصرف عادت کند.

خلاصه با آوردن این بحث به راه‌آهن، که در این سیستم نیز بعضی نواقص در ذات اجزای این فرآیند است. سخنرانی را خاتمه داده و کار خود را از صبح زود روز بعد، در آکادمی راه‌آهن آغاز کردم.

در ادامه، در صورتیکه شرح بقیه اقدامات و مطالعاتی که در این سفر انجام دادم را مفید می‌دانید، لطفاً چند روزه دیگه که مطلب را تکمیل کرده و آپلود می‌کنم سری به همین صفحه بزنید.

ایام به کام

 

 

• نوشته شده در ۸ فروردین ۱۳۸۹   |   
• نظرات - ۰   |   
• نظر بدهید