ایستگاه راه‌آهن تربت حیدریه
چند روز پیش سفری با قطار به راه آهن شرق داشتم و موقع عبور از ایستگاه تربت حیدریه در ورودی و خروجی ایستگاه شاهد وجود واگن های سانحه دیده در کنار خط بودم. از ظاهر واگن ها معلوم بود که مدتهاست در آنجا بلاتکلیفند.
این موضوع ضمن از بین رفتن تدریجی آهن آلات و ضایعات قابل بازیافت آنها، منظره‌ی بدی را برای مسافرین قطار ایجاد نموده بود.
ای کاش کسی که کاری از دستش بر میاد این پست را بخونه و فکری برای ضایعات ریخته شده کنار خطوط راه آهن بکنه که چندتا صواب داره:
-
جلوگیری از اتلاف اموال عمومی
-
جلوگیری از نازیبایی محوطه
-
پیشگیری از بروز خطرات فردی برای کارکنان که هر چند وقت یکبار مصدومیت ناشی از برخورد با این ضایعات را ناظر بوده ایم
-
جلوگیری از رعب و وحشت مسافرین
-
استفاده مطلوب از محوطه
-
جلوگیری از خروج قطار به علت افتادن قطعاتی از این ضایعات روی خط و عبور چرخ از روی آن
-
...
گسیختگی قطار
در حال حاضر یکی از رایج ترین انواع خطراتی که ایمنی سیروحرکت را به مخاطره می‌اندازد گسیخته شدن قسمتی از قطار در بلاک است.
در پاورپوینت 12 مگی پیوست (اینو گفتم که اگه خواستید دانلود کنید تحمل معطلی را داشته باشید) تلاش شده است تا دلایل گسیختگی و اقدامات لازم در چنین مواقعی برای شاغلین در پست های سازمانی: رئیس قطار باری و لکوموتیوران تشریح شود.
لطفاً برای دانلود کردن اینجا را کلیک فرمایید.
فرار قطار در راه‌آهن
فرار قطار:
مطابق مندرجات مقررات عمومي حركت، هر وسيله نقليه‌اي كه از كنترل مأمورين خارج و در منطقه‌اي به حركت در آيد. حركت آن وسيله را فرار نامند. دراين گونه موارد بايد دراسرع وقت اطلاعاتي نظير تعداد واگن ها، وزن آنها، خطرناكي نوع محمولات، وجود مأمورين روي قسمت فراري، زمان و نقطه شروع فرار را به آگاهي كنترلر بهره برداري و ايستگاه‌هاي در مسير فرار رساند و در ایستگاه‌ها؛ به ترتيب اولويت بايد در صورت وجود خط فرار، مسير حركت را به خط مزبور توجيه نمود در غير اين صورت به خط كور كه در آن واگن‌هاي حامل مواد منفجره و مواد سريع الاشتعال متوقف نباشند هدايت کرد و در مرحله بعدي، به خط آزاد و بلاك مقابل مشروط به عدم وجود وسيله‌اي در آن و در ساير موارد توصيه‌هايي در خصوص نيم باز گذاشتن تيغه سوزن و خروج از خط عمدی واگن‌هاي مربوطه شده است.
1) فرار وسائط نقليه ريلي از ايستگاه:
1-1) فرار حین مانور: (که معمولاً در موارد ذیل اتفاق می افتد)
- ديده شده است كه مأمورين مانور ايستگاه‌ها، کلیه‌ی واگن‌هاي يك قطار ورودي كه با دوبله يا حتي سوبله ديزل سنگين به ايستگاهي حمل شده اند را به صورت يكجا و با يك ديزل سبك مانوري و بدون استفاده از ترمز هوا، مانور نموده اند و در اين موارد بارها نيروي ناشي از هل دادن واگن‌ها، باعث حركت خارج ازكنترل شده و اگر مسير به سمت خط اصلي بوده منتج به فرار از ايستگاه و اگر به سمت خط دنباله مانور بوده، باعث خروج ازخط و فرو رفتن به خاكريز انتهاي خط مانور شده اند .
- انجام مانور ضربه اي، عليرغم ممنوع بودن آن که طی بخشنامه به كليه ايستگاه هاي راه‌آهن اعلام شده است. هنوز شاهد انجام اين عمل مي باشيم. این عمل علاوه بر ايجاد صدمات و خساراتي به واگن‌ها و محمولات آنها درصورت عدم تخمين صحيح فاصله و وزن قسمت بريده شده، مي تواند باعث حركت خارج از كنترل واگن‌ها نیز گردد.
- شل بودن زنجير قلاب واگن‌ها و يا عدم استفاده از پشت بند در اتصال واگن‌هاي قلاب زنجيري و اتومات كه اگر با فقدان هوا و احتمالاً افتادگي در خط توأم گردد، باعث انفصال قسمتي از واگن‌ها و حركت خارج از كنترل آنها می شود.
- عدم استقرار صحيح دستگيره انفصال قلاب اتومات در محل خود و بریدن واگن‌ها به علت شوك وارده به قطار و حركت قسمت منفصل شده.
- هل دادن يا اصطلاحاً پشت كردن واگن‌هاي متوقف، بدون انجام آزمايش قلاب.
2-1) فرار واگن‌هاي متوقف
- عدم استفاده از ترمز دستي واگن‌ها ي متوقف در ایستگاه و يا ناكافي بودن نسبت ترمز دستي به وزن آنها كه بايستي بازاي هر 150 تن وزن، يك محور ترمز دستي بسته شود.
- عدم استفاده از كفش خط، كه در اين مورد بايستي علاوه بر اطمينان از مناسب بودن نوع آن از سوار شدن واگن ها و همچنین استقرار در طرفين واگن‌هاي متوقف نیز اطمينان حاصل نمود.
- آزاد كردن ترمز واگن‌ها به وسيله‌ی دستگيره تخليه هواي جانبي و لرزش ناشي از حركت لكوموتيو در خطوط مجاور.
- وزش باد و طوفان شديد كه معمولاً باعث حركت واگن‌هاي لبه بلند و يا مسقف درباز مي‌شود.
- ضربه زدن به واگن‌هاي متوقف جهت دگاژ نمودن آنها.
- توقف واگن‌هاي منفصل و پراكنده در خطوط ايستگاه.
- معمولاً لكوموتيورانان قطارهاي ورودي، جهت توقف در ايستگاه ابتدا يك ترمز شش دنده نموده و پس از كاهش سرعت، ترمز واگن ها را آزاد و با ترمز لكوموتيو مبادرت به توقف مي نمايند (قابل توجه است که این عمل جهت راحتی کار در، دگاژ نمودن انتهای قطارهای متراژی صورت می گیرد) و اگر مأمور راهنما هنگام انفصال لكوموتيو، شيرهای هوا را به طور هم زمان ببندد بدليل آزاد بودن ترمز واگن‌ها، احتمال حرکت خود به خود آنها زياد خواهد بود. لذا بايستي نسبت به تخليه‌ی هواي واگن‌ها و ترمز نمودن آنها اقدام نماييم.
- فرار واگن‌ها از خطوط صنعتي، تجاری، كارخانجات و تأسيسات :ديده شده است كه مأمورين بخش حمل و نقل ريلي كارخانجات و به خصوص صنايع فولاد، جهت راحتي انجام مانور، هواي واگن‌هاي ورودي را با بستن شير ترمز جانبي تخليه مي نمايند و اگر دقت لازم به هنگام انتقال واگن‌ها به ايستگاه راه آهن صورت نگيرد. عليرغم وجود هوا در انتهاي قطار، واگن‌ها فاقد ترمز بوده و احتمالاً موقع جابه جايي خارج از كنترل خواهند شد.
2) فرار وسائط نقليه ريلي در خارج از ايستگاه
- عدم انجام آزمايش ترمز و اطمينان از عملكرد صحيح ترمز قطار.
- ناكافي بودن نسبت ترمز هوايي قطار با توجه به شيب و فراز منطقه.
- زياد بودن وزن قطار.
- سرعت بيش از حد قطار.
- عدم استفاده به موقع و مناسب از ترمزها ي قطار.
- معمولاً جهت سير قطارهاي سنگين در فراز، لكوموتيورانان گاز خور ديزل را بيشتر مي‌نمايند و اگر به موقع نسبت به كم كردن دنده وكاهش سرعت اقدام ننمايند، وزن بخشي از قطار كه در شيب مي‌افتد، باعث افزايش سرعت و احتمالاً فرار قطار خواهد شد. (این مورد، معمولاً در ساعات اولیه‌ی بامداد و به علت خواب آلودگی و یا ساعات خاتمه‌ی کار و خستگی امکان وقوع بیشتری را دارد)
- عدم استفاده مناسب از ترمز ديناميك قطار.
- خرابي لكوموتيو و عدم هواگيري واگن‌ها.
- لزوم تقسيم قطار در بلاک به علت عدم كشش كافي لکوموتیو.
- انفصال قلاب‌ها و گسيختگي قطار.
- عدم مهار واگن‌هاي متوقف شده در بلاك كه علاوه بر استفاده از كفش خط، بايد با توجه به شيب منطقه از نسبت ترمز دستي مناسب استفاده نمود.
- در چندين مورد فرار قطار، آزاد نمودن هواي واگن‌ها از دستگيره جانبي (توسط رئيس قطار) علت اصلی بوده، كه به هنگام توقف در بین راه و احتمالاً دشارژ شدن بی سیم و به خيال ترمز شدن واگن‌ها و ايجاد اختلاف هوا، شروع به آزاد نمودن دستي ترمزها كرده در صورتي كه علت توقف، به عنوان مثال سرد شدن لكوموتيو بوده كه نهايتاً قطار فرار نموده است.
- خرابي لكوموتيو و ضرورت حمل به وسيله‌ی ديزل امداد كه حتي الامكان، امداد بايستي از سمت فراز خط اعزام شود. ضمناً مي دانيم كه به هنگام حمل قطار توسط ديزل امداد، بايستي قبل از انجام اتصال دیزل به قطار، لوله‌هاي هواي لكوموتيو و قطار مانده درراه را بسته و پس از انجام ترمز قطار، نسبت به اتصال آنها اقدام نمائيم. زيرا ممكن است در اثر ضربه، قطار متوقف به حركت در آيد.
(به نقل از جزوه آموزش حفاظت و ایمنی سیر و حرکت – حمید بوذری مدرس مرکز آموزش راه آهن)
داستان
داستان پیوست که در آن؛ محیط کاری راه‌آهن و خطرات موجود، هنرمندانه به رشته‌ی تحریر در آمده ، توسط آقای "سید حسن کاشفی فدافن" یکی از همکاران هنرمند شاغل در اداره کل راه‌آهن تهران ارسال شده است. امیدوارم مطالعه‌ی آن گامی در جهت شناسایی خطرات و کاهش موارد مشابه باشد. ضمن تشکر صمیمانه از این عزیز، شما را به خواندن این داستان 5 صفحه‌ای دعوت می‌نمایم.
برای دانلود این داستان اینجا را کلیک فرمایید.
چطوری توی خطوط راه‌آهن باید راه رفت؟
بی مقدمه بگم، هرجای دنیا تو محوطه‌ی ایستگاه های راه‌آهن برید، تابلوی "ورود افراد متفرقه ممنوع" را خواهید دید. منظور از متفرقه هم بدون توجه به شغل و پست سازمانی، همه‌ی افراد آموزش ندیده‌اند!.
یعنی کسانی که حداقل آموزش مقدماتی چگونگی راه رفتن توی خطوط ایستگاه را ندیده اند، حق ورود را ندارند.
چرا؟
خب، معلومه چون ممکن است جان خود یا دیگران را به خطر بیاندازند.
از یک سو، با توجه به اصل بدیهی فوق الذکر و از سوی دیگر حضور شرکت های پیمانکار که با استخدام کارگران ساده مبادرت به انجام امور خدماتی و تدارکاتی قطارها و محوطه ایستکاه ها را می نمایند. ضرورت انجام چنین آموزش هایی را بسیار حائز اهمیت می نمایند که بدین منظور پاورپوینت آموزشی کارگاه ایمنی عمومی در محوطه‌ی ایستگاه های راه‌آهن را آماده و تقدیم می نمایم. باشد که مورد استفاده‌ی ذینفعان قرارگیرد.
لطفاً برای دانلود محتوای کارگاه آموزشی اینجا را کلیک فرمایید.
معرفی یک تکنیک شناسایی خطر مناسب برای مشاغل سیروحرکت راه‌آهن
JOB SAFETY ANALYSIS
آناليز ایمنی شغلی JSA
این روش برای تشخيص خطراتی كه ممكن است در طول انجام كار اتفاق بيافتند، مناسب می باشد.
در این روش؛ کار به اجزاء کوچک، تقسیم شده و با مطالعه‌ی مراحل انجام کار، نسبت به شناسایی خطرات محتمل در هر مرحله اقدام و با مطرح نمودن اقدام کنترلی مناسب، تلاش به پیشگیری قبل از وقوع حادثه می گردد.
روش JSA در كجا و برای چه مشاغلی كا ربرد دارد؟
شغل هايي كه در آنها حوادث و يا شبه حوادث زیادی رخ داده است.
شغل هايي كه در آنها موارد خطر متنوعی وجود دارد.
شغل هايي كه در آنها تعدادی از كارکنان واحدهای مختلف کاری باهم كار مي كنند .
شغل هايي كه در آنها نياز است چندين نفر یا گروه با هم به صورت مشاركتي كار می‌کنند.
اجرایJSA توسط تيمي شامل:
كارکنان ( كساني كه واقعاً اين كار را انجام ميدهند)
سرپرستان
كاركنان واحد ايمني
انجام می‌گردد.
تیم JSA
يك سرپرست تيم كه صلاحيت و تجربه کار با اين روش را داشته باشد.
يك منشي كه موارد را ثبت نمايد .
تيم بايد حداقل دارای دو نفر از كارکناني باشد كه، با اين شغل آشنا هستند.
(لازم است تا کارگران دعوت شده ایمان یابند كه كمك آنها باعث شناسايي خطرات و به حداقل رساندن آنها مي‌شود)
سایر افراد با آگاهي و تخصص کافی نیز درصورت لزوم به اين جلسه دعوت می گردند .
نحوه‌ی انجام کار:
خلاصه اي از شغل مورد نظر و هدف از انجام آن تهیه شود.
بازديد مقدماتي از شغل و محل صورت گیرد.
گزارش چگونگی انجام کار با عكس و فيلم تكميل و تهیه شود .
خطرات شناسایی شده ، مورد بحث و جدل قرار گیرند.
اقدام احتیاطی مناسب برای حذف، کاهش و یا انتقال هر خطر پیشنهاد گردد.
موارد مورد نقد و بررسی چند باره قرار گیرند.
جدول JSA مربوطه تهیه و به تصویب مسئول مربوطه رسانیده شود.
الزامات قانونی برای پیاده سازی اقدامات کنترلی وضع و اجرا گردند.
این روش کارآمدی است که برای شناسایی خطر و همچنین پیشگیری از مخاطرات در مشاغل سیروحرکتی بسیار مفید است و شاید اگر همین جدول ساده‌ی پیوست، مبنای کار در ایستگاه راه‌آهن تهران شده بود. هفته‌ی گذشته برخورد بین مانوری و دیزل مسافری اتفاق نمی‌افتاد.
"باور کنید علاج واقعه قبل از وقوع بهتر از برخورد با مقصر است."
به عنوان نمونه یک مورد JSA در رابطه با شغل مانورچی تهیه گردیده است که برای دیدن آن می‌توانید اینجا کلیک فرمایید.
